Blaasinstrumenten

Blaasinstrumenten zijn een belangrijke groep muziekinstrumenten. Ze zijn een sectie in de traditionele orkesten en zijn erg belangrijk voor de klankkleur. Ook bij optochten zijn ze van de partij, omdat ze erg draagbaar zijn en behoorlijk luid kunnen zijn. Daar waar deze blaasinstrumenten zijn gemaakt van metaal zullen ze tijdens zo'n optocht ook beter tegen een spatje regen kunnen. Met houten strijkinstrumenten is dat logischerwijs niet handig. De blazers blijven dan ook een populair instrument om te leren; bij de lokale muziekverenigingen is altijd wel plek voor spelers van blaasinstrumenten.

Koperen blaasinstrumenten

Het ligt voor de hand te denken dat je maar naar de kleur van het instrument hoeft te kijken om te weten of iets tot de koperen blaasinstrumenten behoort. Dit is niet het geval, al was het maar omdat zulke instrumenten ook zilverkleurig kunnen zijn. Bovendien heeft een saxofoon dezelfde koperen uitstraling, maar dat is een houten blaasinstrument. Ook bestaan er kunststof varianten in allerlei kleuren, die nog steeds tot de koperen blaasinstrumenten behoren. Wat iets maakt tot een koperen blaasinstrument is datgene waar je in blaast: het mondstuk. De rest van de buis is er alleen maar voor de versterking en het aanpassen van de lengte van de buis - en dus de toonhoogte door middel van ventielen, pistons of een schuifmechanisme . Er zijn diverse families: de trompetten, de trombones, de tuba's en de hoorns.

Houten blaasinstrumenten

Er zijn twee methodes om geluid te produceren met een houten blaasinstrument: het blazen in een resonerende holte of het laten trillen van een riet. De fluiten (inclusief de blokfluiten en panfluiten) behoren tot de eerste groep. De klarinetten, saxofoons, hobo's en fagotten behoren tot de groep rietblazers. Over het algemeen zijn de houten blaasinstrumenten wat minder luid dan de koperen blaasinstrumenten, maar wel gevarieerder in klankkleur. In een symfonieorkest gebruik je dus de houten blaasinstrumenten om wat variatie in klankkleur aan te brengen in het geheel. Goed om te weten: er kan verwarring ontstaan in een big band-formatie over de instrumentgroep waartoe de saxofoons behoren. In een bigband-orkest heb je hoofdzakelijk trompetten, trombones en saxofoons. Deze groep als geheel wordt in het Engels vaak 'the horns' genoemd, waarin de suggestie ligt dat de saxofoons tot het koper behoren. DIt is dus niet het geval, een saxofoon heeft een riet dat vergelijkbaar is met dat van een klarinet.

Houten en koperblaasinstrumenten voor bas-klanken

De houten blaasinstrumenten zijn wat minder gangbaar voor een baspartij. Daarmee is niet gezegd dat er geen laag klinkende houten blaasinstrumenten zijn. In een groot orkest hebben ze alleen niet de volle, zware klanken die je met bijvoorbeeld contrabassen en tuba's wel hebt. In de houtsectie gaat het om de fagotten, de basklarinet en de baritonsaxofoon. In de fluitfamilie zitten ook grote/lage varianten, maar die zijn vooral 'bijzonder' en niet zo gangbaar als instrument om de rol van bas in een ensemble te hebben. Binnen de groep koperblazers heeft in een orkest de tuba de basrol. Bij de fanfare ligt die rol bij de sousafoon.

Het orgel

In een kerk zie je dikwijls een groot kerkorgel met een heleboel pijpen. Dit zijn dus blaasinstrumenten die worden aangedreven door het orgelklavier, diverse toonregisters, en een mechanisme om lucht in de pijpen te blazen. Het instrument bespeel je echter niet als een typisch blaasinstrument en zullen we daarom verder niet behandelen hier.

Elektronisch blaasinstrument of wind controller

Een elektronisch blaasinstrument, ook wel wind controller genoemd, gebruik je vaak om een extern apparaat aan te sturen. Op zo'n extern apparaat, bijvoorbeeld je laptop, zijn dan bijvoorbeeld virtuele blaasinstrumenten geïnstalleerd. Ook is het mogelijk dat dit soort elektronische blaasinstrumenten een eigen klank-'engine' ingebouwd heeft. Het voordeel daarvan is dat je meerdere instrumentklanken in één handzaam instrument krijgt en een extern apparaat niet nodig. In een orkest zul je wind controllers zelden aantreffen. Het is vooral een goed instrument voor studiedoeleinden en voor mensen die graag experimenteren met klanken. Hoe je een wind controller precies bespeelt, verschilt per model. Sommige hebben bijvoorbeeld een saxofoon-vingerzetting, andere hebben instelbare vingerzettingen, van blokfluit tot doedelzak.

Veelgestelde vragen over blaasinstrumenten

Welk blaasinstrument is makkelijk te leren?

De uitdagingen bij veel blaasinstrumenten zijn lipspanning en het leren van een gaten-, kleppen- of ventielensysteem. Blaasinstrumenten die dat niet hebben - en dus makkelijk(er) zijn - zijn de panfluit, de melodica (bijvoorbeeld voor pianisten en keyboardspelers), de kazoo en de mondharmonica, hoewel deze laatste weer de nodige eigen uitdagingen heeft.

Welk blaasinstrument past bij mij?

Vaak is een muziekinstrument een soort verlengstuk van iemands persoonlijkheid. Ben je meer introvert, dan zul je wellicht minder willen opvallen en pak je een ensemble-instrument. Ben je meer extravert, dan zul je wellicht een solistische rol willen hebben waarmee je in de spotlight staat.

Welke blaasinstrumenten hebben een dubbelriet?

Bij de houten blaasinstrumenten zijn de hobo's en fagotten voorzien van een dubbelriet; twee rietbladen zijn samengebonden om de toon te genereren.

Welke blaasinstrumenten hebben een enkelriet?

Bij de houten blaasinstrumenten zijn de klarinetten en saxofoons voorzien van een enkelriet aan een groot mondstuk.